To była nasza trzecia noc w Uxmal. Przez cały czas byliśmy tu jedynymi ludźmi, którzy zatrzymywali się na noc na obozowisku przy ruinach. Było to bardzo spokojne miejsce. Nadszedł czas aby pożegnać Uxmal i ruszyć w drogę. Naszym pierwszym przystankiem dnia było Mayapan, ważne postklasyczne miasto na północnym Jukatanie.

Koniec okresu klasycznego w historii Majów naznaczony jest porzuceniem miast, zakończeniem wielu dynastii i migracją ludności w kierunku północnym. Wszystko to wydarzyło się około roku 1000 ne. Część miast przetrwała jednak do okresu postklasycznego. Jednym z nich była Chichen Itza. Początkowa dominująca w tym rejonie, została podbita w wieku XIII i straciła swoje znaczenie. Dominującą siłą regionu stało się nowo powstałe miasto Mayapan. Jego siła trwała do pierwszej połowy XV wieku. W wyniku buntu niemal wszyscy członkowie rodziny rządzącej zostali zabici. Konsekwencją było zniszczenie i porzucenie Mayapan. W przeddzień hiszpańskiego podboju, bez wiodącej siły, Jukatan przekształcił się w walczące ze sobą miasta-państwa.

Świątynia Kukulcan jest najwyższą i najważniejszą budowlą w Mayapan. Archeolodzy odkryli tutaj pokryte sztukaterią fragmenty ludzkich czaszek. Sugeruje to, że było to miejsce praktykach związanych z kultem śmierci. W Mayapan znajdują się również trzy okrągłe świątynie, co jest dość niezwykłe dla Majów. W przeciwieństwie do pobliskiej Chichen Itza i wielu innych miast z okresu klasycznego, w Mayapan nie ma tradycyjnych boisk do gry w piłkę.

Chcieliśmy zobaczyć nasze pierwsze cenote. Wybraliśmy takie rzadziej odwiedzane znajdujące się z dala od innych atrakcji Jukatanu. Aby dotrzeć do Cenote Kankirixche, pojechaliśmy do miasteczka Mukuyche, a stamtąd krótką drogą polną do Kankirixche. Przy bramie zapłaciliśmy niewielką opłatę za wstęp, takie miejsca są zawsze na prywatnych rękach, a miejscowi wymagają opłaty za wstęp.

Naturalny lej jest wynikiem zawalenia się warstwy powierzchniowej. Gdy takie załamanie odsłania wody gruntowe, otrzymujemy cenote. Na Jukatanie jest ich wiele. Dla starożytnych Majów było to jedyne źródło wody pitnej, gdyż w tym rejonie brak jest rzek. Wiele starożytnych miast Majów powstało w pobliżu właśnie takich naturalnych studni. Majowie wierzyli, że cenote jest przejściem do Xibalba czyli Zaświatów. Do cenote Majowie wrzucali cenne przedmioty. Archeolodzy znaleźli w niektórych z nich przedmioty ofiarne i ludzkie kości.

Naszym następnym przystankiem była Hacjenda Temozón, niegdyś jedna z ważniejszych hacjend hodowli zwierząt w regionie. Pochodzi ona z 1655 roku. Podobnie jak w przypadku innych hacjend, pierwotnymi właścicielami tego majątku byli potomkowie konkwistadora, który podbijał Jukatan dla korony hiszpańskiej. Miejsce to odrestaurowane zostało z dbałością o szczegóły i dzisiaj pełni funkcję hotelu. Nietrudno wyobrazić sobie było spokojne życie i luksus, jakim otoczeni byli niegdyś właściciele. Oryginalne maszyny, małe wagony i tory wąskotorowej kolejki przypominały nam jednak minioną epokę i ciężką pracę zmuszanych tu do pracy Majów.

Warto wspomnieć jest fakt, że Hacjęndę Temozón odwiedziło dwóch prezydentów USA zaproszonych tutaj przez meksykańskich odpowiedników. Bill Clinton został zaproszony na szczyt „antynarkotykowy” w 1999 roku. George W. Bush odwiedził Temozon w roku 2007.